Instrukcje merytoryczne

W zakładce ” Orzeczenia/opinie” należy zarejestrować:

• orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego,
• orzeczenie o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych,
• opinię o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka,

wydane przez poradnie psychologiczno-pedagogiczne.

W tym celu po wejściu w zakładkę „Orzeczenia” klikamy przycisk „Dodaj orzeczenie”. Następnie wybieramy typ dokumentu oraz wprowadzamy numer orzeczenia/opinii, datę wydania, numer REGON poradni, która dokument wydała oraz w przypadku orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego – rodzaj niepełnosprawności bądź innej przyczyny kształcenia specjalnego (niedostosowanie społeczne, zagrożenie niedostosowaniem społecznym). Jeżeli orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego zostało wydane z powodu niepełnosprawności sprzężonych, wówczas należy zaznaczyć pole „Czy niepełnosprawności sprzężone?” i wybrać składowe niepełnosprawności. W celu wykazania dodatkowej przyczyny organizowania kształcenia specjalnego, takiej jak niedostosowanie społeczne lub zagrożenie niedostosowaniem społecznym, należy zaznaczyć pole „Czy dodatkowa przyczyna organizowania kształcenia specjalnego?” i wskazać jedno z powyższych.

Aby orzeczenie (opinia) zostało zweryfikowane, dane wprowadzone przez szkołę/placówkę muszą być zgodne z danymi wykazanymi przez poradnię psychologiczno-pedagogiczną.

Orzeczenie ucznia należy zarejestrować w systemie informacji oświatowej z datą jego przedłożenia przez rodzica w podmiocie.

W przypadku, gdy:

– data przedłożenia orzeczenia lub opinii w szkole przez rodziców ucznia jest wcześniejsza niż dzień 1 września danego roku i jednocześnie dziecko posiada w tym czasie inne orzeczenie/opinię (przykładowo rodzice przedkładają w szkole już w maju orzeczenie wydane dziecku na drugi etap edukacyjny, a dziecko posiada orzeczenie wydane na pierwszy etap edukacyjny), to wtedy w Dacie przedłożenia należy wskazać datę 1 września danego roku,

– uczeń posiadający opinię/orzeczenie rozpoczyna naukę w danej szkole 1 września danego roku lub późnej, a rodzice dziecka przedłożą w szkole orzeczenie/opinię wydaną dziecku przed rozpoczęciem jego nauki w szkole, to wtedy w Dacie przedłożenia należy wskazać odpowiednio datę 1 września danego roku lub późniejszą (późniejszą, tzn. zgodną z rozpoczęciem nauki przez ucznia w szkole).

Daty zakończenia orzeczenia nie uzupełnia się z datą przyszłą. Orzeczenie, które jest aktywne i jest realizowane przez placówkę powinno mieć wypełnioną datę przedłożenia i BRAK daty zakończenia.

Datą zakończenia orzeczenia w podmiocie będzie tylko i wyłącznie dzień, w którym:

1. kończy się okres ważności dokumentu;
2. uczeń jednocześnie kończy przypisanie do oddziału i okres nauki w podmiocie;

lub

3. rodzice przedkładają orzeczenie uchylające wobec orzeczenia obowiązującego aktualnie w podmiocie, będącego podstawą organizacji kształcenia specjalnego dla ucznia.

W przypadku pisemnej rezygnacji rodziców z części zajęć, zarówno w dniu przedłożenia orzeczenia jak i w terminie późniejszym, nie należy wskazywać daty zakończenia obowiązywania orzeczenia w podmiocie z uwagi na fakt, że częściowa rezygnacja z kształcenia specjalnego (np. brak uczestnictwa w zajęciach rewalidacyjno-wychowawczych) nie powoduje zaprzestania realizacji pozostałych zaleceń zawartych w orzeczeniu, np. wsparcie nauczyciela współorganizującego nauczanie czy korzystanie z innych zajęć specjalistycznych.

Zgodnie z art. 68 ust. 1 pkt 10 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe, złożenie przez rodziców orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego ucznia zobowiązuje dyrektora szkoły do wypełnienia przepisów prawa związanych z organizacją kształcenia specjalnego, w tym realizacji zaleceń zawartych w tym orzeczeniu.

Przepisy prawa nie przewidują możliwości, by szkoła podjęła decyzję o odstąpieniu od organizacji kształcenia specjalnego dla ucznia niepełnosprawnego. Szkoła również nie może wystąpić z wnioskiem o zmianę lub uchylenie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego. Prawo takie przysługuje wyłącznie rodzicom ucznia lub pełnoletniemu uczniowi (§ 5 ust. 1 oraz §19 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 września 2017 r. w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych (Dz.U. z 2023 r. poz. 2061).

Nowe orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego może być wydane w przypadku (§ 18 ust. 1 ww. rozporządzenia):

• zmiany okoliczności stanowiących podstawę wydania poprzedniego orzeczenia;
• potrzeby zmiany zaleceń wskazanych w poprzednim orzeczeniu;
• potrzeby zmiany okresu, na jaki zostało wydane poprzednie orzeczenie.

Jeśli rodzice lub pełnoletni uczeń nie wyrażają zgody na uczestnictwo np. w zajęciach rewalidacyjnych, ani nie widzą uzasadnienia złożenia wniosku o uchylenie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego, ich odmowa wraz z uzasadnieniem powinna być sporządzona na piśmie i znaleźć się w dokumentacji szkoły. Sytuacja niezapewnienia przez szkołę np. zajęć rewalidacyjnych jest bowiem naruszeniem przepisów prawa i w związku z tym podlega kontroli w ramach nadzoru pedagogicznego prowadzonego przez właściwego terytorialnie kuratora oświaty. W trakcie kontroli badana jest zgodność działań szkoły z przepisami prawa oświatowego, w tym działania podjęte w celu zapewnienia uczniowi adekwatnego do jego potrzeb dostosowania procesu kształcenia i działań wspierających (w tym m. in. zajęć rewalidacyjnych), zgodnie z zaleceniami zawartymi w orzeczeniu, ustaleniami IPET (indywidualnym programie edukacyjno-terapeutycznym) i wynikami WOPFU (wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia).

Uwaga! Uczeń nie może posiadać dwóch orzeczeń o potrzebie kształcenia specjalnego. Zespoły orzekające wydają orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego zgodnie z przepisami rozporządzenia w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych,  na wniosek rodziców (opiekunów dziecka). Jeśli rodzic złoży wniosek o wydanie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego, dołączając dokumentację uzasadniającą wniosek i ww. zespół stwierdzi potrzebę kształcenia specjalnego zarówno z uwagi na niepełnosprawność intelektualną w stopniu lekkim, jak i  zagrożenie niedostosowaniem społecznym, wydaje uczniowi jedno orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego.

Wydanie dwóch odrębnych orzeczeń dla jednego ucznia jest nieuzasadnione zarówno merytorycznie (zalecane działania wobec dziecka powinny być spójne i powinny uwzględniać wszystkie jego potrzeby, podczas gdy w każdym z odrębnych orzeczeń pominięty byłby istotny aspekt jego funkcjonowania), jak i nieprawidłowe od strony formalnej.

Zgodnie z art.  127 ust. 9 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe zajęcia wczesnego wspomagania rozwoju dzieci organizowane są przez jeden zespół wczesnego wspomagania rozwoju. Przepisy tej ustawy umożliwiają realizację części zaleceń zawartych w opinii o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka przez zespół utworzony w innej jednostce systemu oświaty jedynie w przypadku braku możliwości zapewnienia przez jeden zespół realizacji wszystkich wskazań zawartych w opinii o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka. Udzielanie wsparcia przez jednostki systemu oświaty prowadzone przez różne organy lub osoby prowadzące odbywa się na podstawie porozumienia zawieranego przez organy lub osoby prowadzące te podmioty, w którym wskazuje się m.in. podmiot zobowiązany do przekazywania danych o zajęciach w ramach wczesnego wspomagania rozwoju. W związku z tym, w bazie danych SIO dane dziecko może być przypisane do oddziału dodatkowego wczesne wspomaganie rozwoju i mieć wykazaną opinię o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju tylko w jednej placówce.

Godziny pomocy w ramach orzeczenia/opinii art. 12

Po dodaniu okresu obowiązywania orzeczenia/opinii w podmiocie należy podać  rodzaj działań i wsparcia wynikający z orzeczenia/opinii. W formularzu wykazywane są zajęcia faktycznie realizowane w ramach danego orzeczenia/opinii Jako datę rozpoczęcia należy podać faktyczną datę rozpoczęcia zajęć. Daty zakończenia realizacji zadań nie uzupełnia się z datą przyszłą – jeżeli zadanie jest realizowane, to nie należy podawać daty końca jego realizacji. Datę zakończenia realizacji zadania należy wypełnić wówczas, gdy przestaje być ono realizowane lub gdy nastąpiła zmiana godzin jego realizacji.

Jeżeli następuje koniec realizacji danego zadania, to należy podać datę zakończenia jego realizacji. Jeżeli następuje koniec realizacji całego orzeczenia/opinii, to należy podać datę zakończenia wszystkich zadań realizowanych w ramach tego orzeczenia/opinii, a następnie z tą datą zakończyć okres obowiązywania orzeczenia/opinii w podmiocie.

Jeżeli w ramach orzeczenia/opinii zmienia się liczba godzin realizowanych zadań, to należy zakończyć poprzedni okres z wpisaną liczbą realizowanych godzin danego zadania i dodać nowy okres z obecną liczbą realizowanych godzin danego zadania.

Data rozpoczęcia realizacji zadań nie może być wcześniejsza niż data okresu obowiązywania orzeczenia, w ramach którego wprowadzane są godziny zadań faktycznie realizowanych.

Jeżeli orzeczenie/opinia przestaje być realizowane (utraciło ważność na danym etapie edukacyjnym) z datą zakończenia obowiązywania orzeczenia/opinii w podmiocie tj. 31 sierpnia danego roku, to z taką datą należy zakończyć realizację zadań w ramach tego orzeczenia/opinii, a następnie z tą datą zakończyć okres obowiązywania orzeczenia/opinii w podmiocie.

W przypadku opinii o wczesnym wspomaganiu rozwoju należy podać miesięczną liczbę godzin realizowanych zajęć wczesnego wspomagania rozwoju dzieci, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 127 ust. 19 pkt. 1 ustawy – Prawo oświatowe oraz liczbę godzin realizowanych zajęć z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej, realizujących zalecenia zawarte w opinii o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju, ze wskazaniem formy tych zajęć indywidualnej lub w grupie.

W przypadku orzeczenia o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych należy podać:

1. Tygodniową liczbę godzin realizowanych zajęć rewalidacyjno-wychowawczych, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 7 ust. 3 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz.U. z 2020 r. poz. 685), ze wskazaniem formy tych zajęć indywidualnej lub zespołowej;
2. Tygodniową liczbę godzin realizowanych zajęć socjoterapeutycznych, realizujących zalecenia zawarte w orzeczeniu o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych i indywidualnym programie zajęć, o którym mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 7 ust. 3 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz.U. z 2020 r. poz. 685), ze wskazaniem formy tych zajęć indywidualnej lub zespołowej;
3. Tygodniową liczbę godzin realizowanych zajęć resocjalizacyjnych, realizujących zalecenia zawarte w orzeczeniu o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych i indywidualnym programie zajęć, o którym mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 7 ust. 3 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz.U. z 2020 r. poz. 685), ze wskazaniem formy tych zajęć indywidualnej lub zespołowej;
4. Tygodniową liczbę godzin realizowanych zajęć z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej, realizujących zalecenia zawarte w orzeczeniu o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych i indywidualnym programie zajęć, o którym mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 7 ust. 3 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz.U. z 2020 r. poz. 685), ze wskazaniem formy tych zajęć indywidualnej lub zespołowej.

W przypadku orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego należy podać:

1. Tygodniową liczbę godzin realizowanych zajęć wychowania przedszkolnego lub zajęć edukacyjnych, realizowanych indywidualnie z dzieckiem lub uczniem lub w grupie liczącej do 5 dzieci lub uczniów, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 127 ust. 19 pkt 2 ustawy – Prawo oświatowe;
2. Tygodniową liczbę godzin realizowanych zajęć rewalidacyjnych, realizujących zalecenia zawarte w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego i indywidualnym programie edukacyjno-terapeutycznym, o którym mowa w art. 127 ust. 3 ustawy – Prawo oświatowe, ze wskazaniem formy tych zajęć indywidualnej lub zespołowej;
3. Tygodniową liczbę godzin realizowanych zajęć socjoterapeutycznych, realizujących zalecenia zawarte w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego i indywidualnym programie edukacyjno-terapeutycznym, o którym mowa w art. 127 ust. 3 ustawy – Prawo oświatowe, ze wskazaniem formy tych zajęć indywidualnej lub zespołowej;
4. Tygodniową liczbę godzin realizowanych zajęć resocjalizacyjnych, realizujących zalecenia zawarte w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego i indywidualnym programie edukacyjno-terapeutycznym, o którym mowa w art. 127 ust. 3 ustawy – Prawo oświatowe, ze wskazaniem formy tych zajęć indywidualnej lub zespołowej;
5. Tygodniową liczbę godzin realizowanych zajęć z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej, realizujących zalecenia zawarte w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego i indywidualnym programie edukacyjno-terapeutycznym, o którym mowa w art. 127 ust. 3 ustawy – Prawo oświatowe, ze wskazaniem formy tych zajęć indywidualnej lub zespołowej;
6. Tygodniową liczbę godzin zajęć i innych zadań realizowanych przez nauczycieli posiadających kwalifikacje z zakresu pedagogiki specjalnej zatrudnionych dodatkowo w celu współorganizowania kształcenia specjalnego uczniów niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie oraz zagrożonych niedostosowaniem społecznym, przypadających na ucznia;
7. Tygodniową liczbę godzin zajęć i innych zadań realizowanych przez specjalistów zatrudnionych dodatkowo w ramach współorganizowania kształcenia specjalnego (nauczyciel współorganizujący kształcenie), przypadających na ucznia;
8. Tygodniową liczbę godzin zajęć i innych zadań realizowanych przez pomoc nauczyciela, o której mowa w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (osoba niebędąca nauczycielem, zatrudniona do ucznia z niepełnosprawnością) przypadających na ucznia.

UWAGA! Jeżeli na tych samych zajęciach jeden nauczyciel współorganizujący kształcenie specjalne/ pomoc nauczyciela jest zatrudniony do więcej niż jednego ucznia z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego, to dla każdego ucznia należy wykazać przypadającą na tego ucznia część godziny, proporcjonalną do ilości uczniów.

Przykład: w klasie 1a jest dwóch uczniów z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego i jeden nauczyciel jest dodatkowo zatrudniony w celu współorganizowania kształcenia w tej klasie, dla tych dwóch uczniów niepełnosprawnych, w łącznym wymiarze 20 godzin tygodniowo. Dla każdego ucznia należy wykazać 10 godzin tygodniowo zajęć realizowanych przez nauczyciela współorganizującego kształcenie.

UWAGA! Jeżeli w tym samym podmiocie (przedszkole, szkoła, placówka) jeden nauczyciel współorganizujący kształcenie specjalne/ pomoc nauczyciela jest zatrudniony do więcej niż jednego ucznia z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego, to dla każdego ucznia należy wykazać przypadającą na tego ucznia liczbę godzin pracy tego nauczyciela/pomocy nauczyciela. Łączna liczba godzin zajęć realizowanych przez nauczyciela współorganizującego kształcenie specjalne/pomoc nauczyciela, wykazana dla wszystkich powyższych uczniów nie może być większa niż tygodniowa liczba godzin pracy tego nauczyciela/pomocy nauczyciela.

Przykład: w klasie 1a jest jeden uczeń z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego, w klasie 1b jest jeden uczeń z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego. Do współorganizowania kształcenia specjalnego dla tych uczniów został zatrudniony jeden nauczyciel w wymiarze 20 godzin tygodniowo. Dla każdego ucznia należy podać faktycznie realizowaną liczbę godzin z tym uczniem, np. 10 godzin dla ucznia z 1a i 10 godzin dla ucznia z 1b (podział może być inny, należy podać zgodnie ze stanem faktycznym). Nie można wykazać 20 godzin dla każdego ucznia, gdyż wtedy nauczyciel musiałby pracować 40 godzin, a faktyczny czas jego zatrudnienia to 20 godzin.